پاسخ وزارت نیرو به ابهاماتی درباره «سد چمشیر»
تاریخ انتشار: ۶ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۰۵۲۵۱
سد چمشیر که مطالعات اولیه آن از سال ۱۳۷۳ شمسی آغاز و اهدافی چون توسعه صنعت و کشاورزی، تولید برق و کنترل سیلابهای منطقه برای آن در نظر گرفته شده، در حالی به مرحله بهرهبرداری رسیده که پس از ۳۰ سال فعالیت، به ناگاه طی یک سال گذشته انتقاداتی در رابطه با فرایند آبگیری و نتایج آن مطرح میشود.
به گزارش ایمنا و به نقل از وزارت نیرو، از جمله انتقاداتی که این روزها به صورت پیوسته در فضای مجازی و برخی رسانهها در مورد سد چمشیر به عنوان بزرگترین سد RCC خاورمیانه منتشر میشود، نگرانی درباره کاهش کیفیت آب رودخانه زهره در استان کهگیلویه و بویراحمد پس از آبگیری سد و ادعای تکرار ماجرای سد گتوند در این منطقه از کشورمان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
منتقدان برای اثبات ادعا و نگرانی خود به تشابه سد چمشیر و سد گتوند در قرارگیری بر روی سازند گچساران استناد کرده و کیفیت کنونی آب این رودخانه را از جمله نشانههای آشکار برای تأیید ادعای خود عنوان میکنند.
همچنین برخی منتقدان از سازمان محیط زیست خواستهاند که ضمن درخواست توقف آبگیری سد، پرونده آن را برای بررسی و برخورد قانونی به دادستانی به عنوان مدعیالعموم ارجاع دهند.
این انتقادات و مطالب در حالی مطرح و بیان میشود که از آن سو کارشناسان وزارت نیرو و مدیران اجرایی پروژه سد چمشیر تأکید دارند از سال ۱۳۷۳ و در چندین نوبت مطالعات اولیه و بازنگری پیرامون مکانیابی پروژه و نیز ملاحظات زیست محیطی آن بهویژه در حوزه منبع شوری آب توسط شرکتها و مراجع علمی مهم داخلی و بینالمللی انجام شده و به تأیید رسیده است.
تأیید بدنه و ساخت گاه سد توسط شرکتهای صاحبنظر بینالمللیتوضیح بیشتر در این باره اینکه مشاور تخصصی محیط زیست از سال ۱۳۸۳ به مطالعه این سایت پرداخته و سازمان محیط زیست در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۸۸ به استناد گزارشات مطالعات زیست محیطی، مجوز اجرای این سد را صادر کرد و جدا از بخش علوم زمین شناسی دانشگاه شیراز و مؤسسه تحقیقات آب دانشگاه تهران که در حوزه مطالعاتی و کیفیت آب این سد همکاری داشتهاند، شرکتهای متخصص و صاحبنظری از کشورهای انگلیس، آمریکا و سوئیس نیز پس از مطالعات گسترده در مورد بدنه و ساخت گاه این سد، تاییدیه صادر کردهاند.
همانطور که اشاره شد یکی از مهمترین ابهامات زیست محیطی مطرح شده، مسئله احتمال کاهش شدید کیفیت آب و شورتر شدن آن پس از آبگیری سد است.
در این باره حسن بهبودی یکی از مهندسان اجرایی پروژه اظهار کرد: از جمله انتقاداتی که به سد چمشیر وارد میشود، این است که در حال حاضر نیز آب این رودخانه در فصول خشک سال، از کیفیت مناسب برخوردار نبوده و شور است. به واسطه همین موضوع عملاً با جمعآوری این آب نمیتوان از آن استفاده بهینهای انجام داد. در حالی که بحث چشمههای شور زهره و بهبود کیفیت آن موضوع جدیدی نیست و از ابتدای پیدایش طرح مدنظر متولیان طرح بوده است.
وی در ادامه گفت: برای اینکه بتوانیم پاسخ صحیحی برای این ابهام ارائه کنیم، باید ابتدا به چند سوال مانند اینکه منشأ شوری آب در حال حاضر کجاست؟ عامل این شوری چیست؟ اصلاً این منابع شور کننده چقدر قدرت اثرگذاری دارند و… پاسخ دهیم.
مهندس اجرایی پروژه سد چمشیر در پاسخ به همین سوالات افزود: اولین چیزی که در پاسخ به چنین سوالاتی به ذهن خطور میکند این است که در بالادست و یا اطراف سد چمشیر نمک وجود دارد و در اثر انحلال این نمکها در آب شاهد شور شدن آب رودخانه هستیم. ولی واقعیت این نیست و ما برای اینکه به پاسخ درست این سوال دست پیدا کنیم سالها در این منطقه مطالعه انجام دادهایم.
آزمایشها نشان داد این آبهای شورآبههای جوی نیستندبهبودی در توضیح بیشتر این مسئله گفت: اولین آزمایش و مطالعهای که در این باره انجام شد و البته کار چندان دشواری هم نبود، ولی در نتیجهگیری بسیار مهم است، این بود که ببینیم این آبهای شور، آبهای جوی (Fresh water) هستند یا خیر؟ در واقع فرض اول این بوده است که لایههای نمکی در بالادست قرار داشته که با آبهای شیرین (آب باران و رودخانه) مخلوط شده و در نتیجه آب شور شده است، لیکن آزمایشهای انجام شده نشان داد این آبهای شور که وارد رودخانه زهره میشوند، آبهای جوی (Fresh water) نیستند.
وی در ادامه تصریح کرد: مطالعات به ما نشان داد منشأ شوری آب رودخانه زهره پدیدهای در سازند گچساران به اسم آب سازندی پرفشار است که اصطلاحاً به آن آب abnormal یا غیرهنجار میگویند و آبهایی هستند که صدها متر زیر زمین در زیر فشار سنگها محبوس شدهاند؛ آبهای شور و اشباعی که چون بین لایهها محبوس شدهاند، نمیتوانند بالا بیایند و نشت جزئی و موضعی این آبها در بستر، منشأ شوری رودخانه است.
بهبودی با اشاره به اینکه برخی کارشناسان منشأ این شوری آب را شورابههای نفتی اعلام کردهاند، اضافه کرد: مطالعات تخصصی نشان داده که منشأ اصلی همان آب سازندی پرفشار است. این آب abnormal در اعماق زیاد زیر زمین قرار دارد و از دو منطقه یکی بالادست سد و یکی پایین دست آن به صورت زه آبهایی از زمین خارج میشود.
وی در ادامه گفت: برخی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد مخزن سد چمشیر بر روی سازند گچساران قرار دارد، اینگونه نتیجهگیری میکنند که آب شور خواهد شد و این در حالی است که اولاً فقط ۳۶ درصد مخزن سد چمشیر در تماس مستقیم با سازند گچساران است، ثانیاً در صورتی که در محدوده مخزن سد، برونزد لایه و یا گنبد نمکی وجود نداشته باشد، سازند گچساران تهدیدی برای مخزن سد نخواهد بود، برای نمونه، سد کوثر با اهداف شرب و کشاورزی در نزدیکی سد چمشیر احداث شده و نزدیک به ۲۰ سال است که در دست بهرهبرداری است. با اینکه بیش از ۸۰ درصد از سطح تماس مخزن سد کوثر بر روی سازند گچساران قرار دارد، مطلقاً مسئله کیفیت آب ندارد.
لایه نمکی اطراف سد چمشیر وجود ندارداین کارشناس ضمن رد وجود هرگونه لایه نمکی در بستر و اطراف سد چمشیر که باعث شوری آب این رودخانه شود، تأکید کرد: هیچگونه گنبد نمکی یا به عبارت درستتر لایه نمکی مثل آنچه که در بالا دست سد گتوند وجود داشت، در بستر مخزن سد چمشیر و پیرامون آن وجود ندارد.
ضخامت سازند میشان در زیر بدنه سد چمشیر بیش از ۵۰۰ متر استبهبودی در پاسخ به پیشنهاد حفر گمانههای شناسایی بسیار عمیق در چمشیر، با اشاره به اینکه در دانش مهندسی سد، عموماً بررسی پی سد به عمقی معادل با ارتفاع سازه محدود میشود، گفت: وقتی سدی با ارتفاع ۱۵۰ متر میسازید، نهایتاً تا عمق ۱۵۰ متری عمق بستر سد اگر ایمن باشد، ایمنی سد قابل دستیابی است این در حالی است که ضخامت سازند میشان در زیر بدنه سد چمشیر بیش از ۵۰۰ متر بوده و بارگذاری بر روی سازند گچساران انجام نمیشود. در مورد ارتباط هیدرولیکی آب مخزن با لایههای زیرین نیز جنس سازندها و میزان آبگذری آنها تعیین کننده است، مطالعات نشان میدهد منشأ آبهای شوری که وارد رودخانه زهره میشوند، در عمق بوده و بیش از ۳۰۰ متر با سطح زمین فاصله دارند و این در حالی است که ارتفاع آب مخزن در این محدودهها کمتر از ۱۰۰ متر است.
ساز و کار مطالعاتی برای کشف منشأ شوری آبوی در بخش دیگری از سخنان خود و در پاسخ به این سوال که ساز و کار مطالعاتی شما برای کشف منشأ شوری آب چه بود، بیان کرد: در مناطقی از مخزن که ابهامی در مورد آن مطرح بوده، گمانههای اکتشافی با اعماق بیش از ۱۰۰ متری (تا ۳۰۰ متر) اجرا و از اعماق زمین نمونهگیری کردیم. سنگهای استخراج شده را به روش ایکس آردی (XRD) و به کمک اشعه ایکس بررسی کردهایم تا ترکیب کانی و قدرت اثرگذاری آنها بر روی شوری آب را مشخص کنیم.
نقش سد چمشیر در افزایش کیفیت آب رودخانه زهرهاین کارشناس همچنین در توضیح نقش سد چمشیر برای بهبود کیفیت آب رودخانه زهره گفت: متوسط بارش در حوضه زهره ۸۰۰ میلیمتر است که متوسط بالایی نسبت به میانگین کشوری است، ولی به واسطه اینکه حدود ۷۰ درصد این بارشها در فصول سیلابی و به صورت رگبارهای بسیار شدید و کوتاه مدت است و در فصل نامطلوب (از نظر مصرف کشاورزی) میبارد، عملاً قابلیت استفاده به ویژه در بخش کشاورزی را ندارد و از دسترس خارج و راهی خلیج فارس میشود. این یکی از دلایلی است که باعث میشود در اطراف سد برخلاف میانگین بارشها، شاهد یک منطقه کم آب باشیم.
بهبودی در همین باره اضافه کرد: آبدهی این رود در تابستانها تا دو مترمکعب بر ثانیه نیز کاهش پیدا میکند، ولی در فصل زمستان و همزمان با وقوع بارشهای سیلآسا، تا بیش از ۳۰۰۰ مترمکعب برثانیه نیز افزایش مییابد که مهار این سیلابها و ذخیره سازی این آبهای شیرین میتواند در تعدیل و بهبود کیفیت آب شور رود زهره و بهبود آب تنظیم شده نسبت به رژیم طبیعی رودخانه به ما کمک کند و امکان مصرف در بخشهای مختلف به ویژه کشاورزی را داشته باشد. این در حالی است که بدون وجود سد و مهار آبهای سیلابی، هدایت الکتریکی آب رودخانه زهره به ویژه در فصل تابستان تا ۹ هزار میکروزیمنس هم میرسد که آب عملاً شور و غیرقابل استفاده است.
کد خبر 629484منبع: ایمنا
کلیدواژه: سد چمشیر وزارت نیرو موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو وزير نيرو محرابیان وزیر نیرو شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق آب رودخانه زهره آب های شور سد چمشیر اطراف سد کیفیت آب مخزن سد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۰۵۲۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«همسایه شما، زهره» بیانگر بیمهری جامعه/ درخشنده دردی لاعلاج ساخته است
فیلم سینمایی «همسایه شما، زهره» به کارگردانی علی درخشنده از چهارشنبه پنجم اردیبهشت ماه در سینماهای گروه «هنروتجربه» اکران شد. از این رو به گفتوگو با مهسان فراست منتقد و کارشناس سینما و تئاتر درباره این فیلم پرداختهایم.
مهسان فراست منتقد و کارشناس سینما درباره فیلم سینمایی همسایه شما، زهره گفت: همسایه شما، زهره فیلمی است که درد دارد اما علاج ندارد. در بطن جامعه آدمهای دردمند چاره ای جز سکوت یا مرگ ندارند. در این فیلم زهره زنی با درد مشترک جامعه امروزی تلاش دارد حرف بزند، سکوتش را بشکند و صدایش را فریاد بزند، ولی متاسفانه در جامعه ما این صدا را خفه میکنند.
وی ادامه داد: فیلم همسایه شما زهره، تلاش دارد بیانگر بی مهریهای جامعه ای باشد که هیچ کس از حال دیگری خبر ندارد، حتی در جامعه کوچکی مانند خانواده. در خانواده آنقدر بی عاطفی افراد موج میزند و کسی صدای تنهایی مادر را نمیشنود که زهره مجبور میشود انتقام بگیرد.
این منتقد افزود: درخشنده به درستی درد امروز را میفهمد و در این فیلم به روانکاوی و آسیب های جامعه اجتماعی ایران میپردازد که بیشتر افراد در زمان طفولیت گریبان گیر آن میشوند و در بزرگسالی آثار این افسار گسیختگی بیشتر گریبان گیر آنها میشود.
فراست بیان کرد: زیبایی داستان دلنوشتهها و به نوعی اعترافات زهره است که به زیبایی داستان اضافه کرده است و تماشاگر با نوشتههای زهره دوست دارد ادامه داستان را ببیند. همچنین بازی خانم رویا افشار نشان از چیره دستی ۴۰سال هنرمند بودن را به رخ میکشد.
وی در پایان صحبتهایش گفت: این فیلم سینمایی در آخر این حرف را میزند که آدمهای جامعه ما درد دارند، از بی کسی، بیمهری غم دارند اما در تنهایی خود گیر میکنند؛ آدما وسط غم و تنهایی و غصههایشان میمیرند و شاید ظاهراً همه چیز خوب باشد اما روح در بدن جان میدهد و انسان فکر میکند دیگر توان ادامه دادن ندارد و نفس کم آورده است. در آخر میگویم آدمها را در ناراحتی و در تنهایی رها نکنید چون آن زمان آدم زنده است اما واقعاً میمیرد.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر